Aby móc odróżnić nietolerancję glutenu i uczulenie na gluten od celiakii u dziecka, konieczne jest wykonanie badań genetycznych, pod kątem obecności genów HLA DQ2.2, DQ2.5 i DQ8. Ujemny wynik tego badania pozwala na wykluczenie celiakii z 99% pewnością, a wynik pozytywny jest wskazaniem do dalszej, pogłębionej diagnostyki Skaza białkowa u niemowlaka – odpowiada Mgr Katarzyna Szott Wysypka na rękach i nogach a alergia na mleko – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Uczulenie u dziecka od Emolium – odpowiada Lek. Rafał Gryszkiewicz Uczulenie na czekoladę u dziecka objawia się tak samo, jak u dorosłego człowieka. Irmina Turek dodaje: „Alergia na kakao daje objawy podobne jak uczulenie na każdy inny składnik czekolady”. Po zjedzeniu czekolady u chorego pojawić się mogą: swędzące, rumieniowe i rumieniowo-grudkowe zmiany skórne, Uczulenie na sierść psa – odczulanie (immunoterapia) Odczulanie na psa , kota i konia to trzy najpopularniejsze rodzaje leczenia, które można zastosować już u dzieci powyżej 6. roku życia. Immunoterapia prowadzona jest indywidualnie w każdym przypadku i polega na wprowadzaniu do organizmu zmniejszonych dawek konkretnego alergenu, co Pryszcze na twarzy małego dziecka Krosty na twarzy u dziecka, które dopiero co przyszło na świat, budzą sporo emocji u świeżo upieczonych rodziców. Wszak skóra niemowlęcia, która miała być nieskazitelnie gładka, wcale taka nie jest. To konsekwencja wciąż trwającego procesu jej dojrzewania. To nie jest dobry sposób na pozbycie się pryszcza podskórnego. Dotyczy to zwłaszcza tych na brodzie i czole, ponieważ wpychanie pryszcza głębiej w skórę może prowadzić do blizn lub infekcji i stanu zapalnego. Możesz zauważyć także, że pryszcze podskórne tworzą się częściej na brodzie i czole. TqnA. wszystkie Ginekologia Ortopedia Neurologia Dietetyka więcej Czerwone krostki na twarzy u 5-miesięcznego dziecka dzieńdobry, moja 5 miesieczna córeczka ma strasznie czerwone krostki na całej buzi nawet koło oczek, na dekoldzie i plamy czerwone na szyji, strasznie sie drapie po głowie za uszami i po czole poniewaz te miejsca sa suche i podraznione, zaczeło... Jak leczyć szorstkie krostki u niemowlaka? Witam. Moja córka (obecnie ma 3 miesiące) mniej więcej w 3 tygodniu życia dostała wysypki na policzkach, były to czerwone szorstkie krostki zlane w takie placki. Do tego krostki były też na główce i mała miała straszne kolki. Pediatra orzekła,... Zielona plamka na paznokciu u niemowlęcia Witam serdecznie. Po urodzeniu zauważyłam u mojej córki na paznokciu zmianę jakby kolor zielony, była to malutka plamka przy skórce. Po pewnym czasie plamka zniknęła ale paluszek zaczął robić się czerwony A paznokieć od nasady zaczął schodzić i wokoło opuchnięte.... O czym m ogą świadczyć bąble na twarzy u rocznego dziecka? Dzień dobry, po wczorajszym spacerze po parku 13miesieczna córka dostała bąbli na twarzy przypominające ugryzienie komara. Początkowo byłam pewna że to właśnie komar aż do czasu gdy pojawiły też na drugim policzku. Przetarlam jej buzię wilgotna szmatką, kiedy weszlysmy do... Co znaczy brązowa plamka na główce u dziecka? Dzień dobry wczoraj u mojej córki która za miesiąc kończy 3 latka zauważyłam na główce mała brązową plamke(przypominająca pieprzyk choć na ciele nie ma żadnego innego zamienia czy pieprzyka) .Czy to może być groźne ?Bo nasz lekarz jest do końca tygodnia na urlopie i wizytę mam w poniedziałek . Co oznaczają takie plamy u niemowlaka? Witam, dziecko 5,5 miesięczne, ma kilka plamek bladych, suchych z leciutko łuszcząca się skórą na przedramieniu, raczej nie swędzące. Czy np. alergia na bmk dawałaby jeszcze jakieś objawy niż tylko te kilka plamek ? Dziecko czuje się dobrze, brak boli brzucha, kupy też ok. Krostki na wewnętrznej stronie ramion witam moja córka ma skończone 26miesiecy mając 16miesięcy zaobserwowaliśmy u niej drobne chrostki na zewnętrznej stronie ramion ,ud i na pediatra mówi że taka jej uroda , drugi że jest przebiałkowana (pije w południe do spania,wieczorem do snu i... Jak pielęgnować zmianę na główce u 4-miesięcznego dziecka? Dzien dobry mam pytanie odnosnie mojej 4 mies corki od kilku tyg na glowce pojawiaja sie krostki ktore zasychaja probuje je wyczesywac i na okraglo oliwke nakladam ale nic nie pomaga wciaz wychodza nowe dodam ze mala pije moje mleko... O czym świadczą krosty u 15-miesięcznego dziecka? Witam, mam problem otóż mój syn ma 15 miesięcy od zeszłej Niedzieli zaczęły pojawiać się krosty (jak by coś go ugryzlo) , żadnych objawów nie ma, tyle że te krosty pojawiają się i znikają wczoraj np miał parę na brzuchu... Ciemieniucha u dziecka - jak skutecznie się jej pozbyć? Ciemieniucha dotyczy ponad połowy niemowląt. Nie boli, ale wygląda mało estetycznie i może stanowić większy problem u dzieci, które posiadają wrażliwą skórę. Jak radzić sobie z ciemieniuchą u malucha za pomocą sprawdzonych sposobów. Kiedy zmiany skórne powinien ocenić specjalista? 1. Ciemieniucha - co to jest? Jak wyglądają zmiany? 2. Jak się pozbyć ciemieniuchy? Sprawdzone sposoby na ciemieniuchę 3. Odpowiednia pielęgnacja skóry głowy - domowe sposoby na ciemieniuchę 4. Specjalistyczne leczenie ciemieniuchy - kiedy należy zgłosić się z problemem do lekarza? Ciemieniucha - co to jest? Jak wyglądają zmiany? Ciemieniucha powstaje, ponieważ od mniej więcej 2. miesiąca życia występujące w skórze gruczoły łojowe pracują intensywniej. Dzieje się tak gdyż we krwi niemowlęcia krążą hormony matki, które maluch otrzymał jeszcze w życiu płodowym. Wydzielany łój łączy się ze złuszczającym się naskórkiem i powstają łuski w kolorze żółtym. Zmiany te z czasem stają się coraz większe tworząc żółtą skorupkę na skórze. Tak wygląda ciemieniucha. Pierwsze objawy ciemieniuchy to jasny nalot pokrywający główkę dziecka w okolicy ciemiączka. Później może pojawić się również zaczerwienienie. Zmiany mogą pokryć niemal całą owłosioną skórę głowy dziecka. Zdarza się, że ciemieniucha u dziecka pojawia się również na twarzy, za uszami, tułowiu oraz w okolicy pieluszkowej. Zdarza się również ciemieniucha na czole i w okolicach zmiany tego typu u niemowlaka nie są niczym szczególnym to ciemieniucha u rocznego dziecka ub ciemieniucha u 2 latka powinna wzbudzić zastanowienie. Łuski na skórze głowy dziecka w starszym wieku mogą świadczyć o alergii, zakażeniu grzybiczym, a także niewłaściwie dobranych kosmetykach do pielęgnacji. Zdarza się, że kosmetyki do skóry głowy zawierające w swoim składzie emolienty, powodują nadmierne wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe, co stanowi podłoże do powstawania ciemieniuchy. Dysfunkcja gruczołów łojowych u starszych dzieci nie jest wywołana krążącymi we krwi hormonami. Trzeba więc znaleźć przyczynę ich zaburzonej rodzice zastanawiają się czy ciemieniucha boli. Na szczęście są to niepotrzebne obawy. Ta częsta przypadłość wieku niemowlęcego jedynie wygląda mało estetycznie. W wielu przypadkach mija samoistnie po kilku tygodniach, ale warto ją właściwie pielęgnować. Chodzi głównie o zmiękczanie i wyczesywanie łusek. Pozwoli to uniknąć ewentualnych komplikacji. Jak się pozbyć ciemieniuchy? Sprawdzone sposoby na ciemieniuchę Ciemieniucha u niemowlaka pod żadnym pozorem nie może być zeskrobywana na siłę. Należy pamiętać, że skóra małego dziecka jest bardzo delikatna i takie działania mogą prowadzić do jej uszkodzeń i rozwoju stanu zapalnego. Co natomiast należy robić, czyli ciemieniucha - jak leczyć? Pomocna będzie zwykła oliwka. Na około 30 minut przed kąpielą warto wetrzeć ją w główkę dziecka. Po tym czasie należy wyczesać główkę miękką szczotką i umyć szamponem dla niemowląt. Najlepiej jeśli jest to delikatny szampon nawilżający. W przypadku gdy ciemieniucha na głowie dziecka stanowi większy problem. Obejmuje jej duży obszar bądź skorupa jest stosunkowo gruba. Warto zastosować produkty na ciemieniuchę dostępne w aptece. Są to specjalne olejki w spray'u, szampony i płyny, które szybko pomogą pozbyć się ciemieniuchy, a do tego zmiękczają łuski i łagodzą podrażnienia. Głównymi składnikami tego typu środków na ciemieniuchę są różnego rodzaju oleje, np. z ogórecznika, oliwa z oliwek. Odpowiednia pielęgnacja skóry głowy - domowe sposoby na ciemieniuchę Kiedy przegrzewamy głowę dziecka sprzyja to powstawaniu ciemieniuchy. Dlatego jeśli zakładamy maluchowi czapeczkę to wybierajmy taką wykonaną z naturalnych tkanin. Należy unikać również ekspozycji skóry głowy na promieniowanie słoneczne. Wybierając kosmetyki dla dzieci do codziennej pielęgnacji najlepiej sięgać po takie dedykowane dla maluchów od pierwszego tygodnia życia. Są odpowiednio delikatne i działają łagodząco na skórę i gruczoły łojowe. W przypadku pielęgnacji najmłodszych bardzo dobrze sprawdzają się domowe sposoby. Dlatego kiedy obserwujemy pierwsze zmiany na skórze głowy dziecka, przypominające żółte łuski bądź zaczerwienienie, możemy sięgnąć po płatki owsiane. Niewielką ich ilość namaczamy w ciepłej wodzie do napęcznienia. Następnie papkę wcieramy w główkę dziecka, delikatnie ją masując. Ewentualnie główkę niemowlęcia oczyszczamy za pomocą wilgotnego ręczniczka. Takie zabiegi pielęgnacyjne powtarzane kilka razy w tygodniu zadziałają zmiękczająco i złuszczająco. Specjalistyczne leczenie ciemieniuchy - kiedy należy zgłosić się z problemem do lekarza? Ciemieniucha zazwyczaj nie wymaga leczenia i konsultacji z lekarzem. Natomiast jak wygląda ciemieniucha na główce dziecka, która powinna zostać poddana ocenie specjalisty? Przede wszystkim wtedy gdy obserwujemy obrzęk, zaczerwienienie i sączące wykwity tam gdzie na skórze występuje ciemieniucha. Domowe sposoby mogą wtedy nie wystarczyć i konieczne będzie zastosowanie środków na receptę. Najczęściej lekarz ordynuje leki przeciwgrzybicze, sterydy oraz specjalną pielęgnację skóry. Ponadto wtedy gdy ciemieniucha u dzieci występuje poza skórą głowy i trwa bardzo długo. Również gdy ciemieniucha swędzi i nie znika mimo podjętych prób samodzielnego jej zwalczania. Lekarz powinien ocenić lepiej pielęgnować ciemieniuchę na owłosionej skórze głowy już na samym początku, zanim pojawią się zgrubiałe zmiany, które trudno usunąć. Z jednej strony ciemieniucha pojawia się u bardzo wielu niemowląt i w większości przypadków problem rozwiązuje się sam, ale nie warto go zaniedbywać. Domowe sposoby na ciemieniuchę z wykorzystaniem oliwki oraz wyczesywanie miękką szczoteczką są bardzo skuteczne i szybko pozwolą zwalczyć te mało estetyczne zmiany. Wysypka u niemowlaka to dość powszechny problem, który często nie stanowi powodu do obaw. Zazwyczaj jest zupełnie niegroźna i sama przechodzi. Jednak nigdy nie należy jej bagatelizować, ponieważ może być objawem wielu poważnych chorób czy alergii. Przyczyny powstawania wysypki u niemowlaka często są trudne do zdiagnozowania. Pojawiające się na skórze krostki, plamki, grudki czy zaczerwienienia mogą być spowodowane przez jakiś składnik jedzenia, płyn do prania, mydło, niezmienioną pieluchę, ale także wirusy, bakterie czy pasożyty. Jeśli wysypce towarzyszą gorączka czy wymioty, dziecko zawsze musi obejrzeć pediatra. Rodzice jednak również powinni wiedzieć, jak wyglądają i czym się charakteryzują poszczególne rodzaje wysypki u niemowlaka. Trądzik pospolity Trądzik to przewlekła zapalna choroba gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych. Może pojawiać się u noworodka tuż po urodzeniu i ustępować po 3-6 miesiącach – ma wtedy postać białych zamkniętych lub otwartych czarnych (tzw. wągrów) zaskórników oraz wykwitów zapalnych (grudek, krostek czy torbieli). Tego rodzaju wysypka u niemowlaka może pojawiać się także nieco później, dopiero w 3-6 miesiącu życia – wykwity skórne są wtedy bardziej zróżnicowane i często zapalne (guzki, krostki, zmiany guzkowo-torbielowate). Trądzik u noworodka i niemowlęcia ustępuje zazwyczaj samoistnie w ciągu kilku miesięcy po zaniku gruczołów łojowych. Leczenie nie jest konieczne, jednak zalecana jest wizyta z dzieckiem u lekarza, aby wykluczyć poważniejsze zmiany skórne lub choroby (np. guz lub wrodzoną hiperplazję nadnerczy). Pieluszkowe zapalenie skóry Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) jest powszechnym schorzeniem skóry noworodków i niemowląt. Charakteryzuje się występowaniem u dziecka zmian skórnych w miejscach przylegania pieluszki – najczęściej są to pośladki, pachwiny, okolice narządów płciowych, podbrzusze. Pierwszymi objawami są rumień i złuszczanie naskórka, w kolejnych etapach pojawiają się czerwone krostki, grudki, pęcherzyki czy nadżerki. Dziecko często jest wtedy rozdrażnione, płaczliwe i nerwowe. Co jest najczęściej przyczyną PZS? Wilgoć! Sprawia ona, że skóra dziecka traci funkcję ochronną i jest bardziej narażona na uszkodzenia: poprzez fizyczne pocieranie pełną pieluchą; przez tarcie podczas pielęgnacji; za sprawą pochodzących z moczu i ze stolca substancji zmieniających pH skóry niemowlęcia. Wysypka u niemowlaka spowodowana PZS występuje częściej u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym – dzieci karmione piersią rzadziej zapadają na tę przypadłość, ponieważ pH ich stolca jest niższe. Często przyczyną pojawienia się PZS są również leki, a zwłaszcza antybiotyki, dlatego gdy dziecko jest chore, należy jeszcze większą wagę przywiązywać do higieny okolic pieluszki. Czynnikami wpływającymi na powstawanie pieluszkowego zapalenia skóry są także biegunki u dzieci oraz częste oddawanie moczu. Podstawą pielęgnacji dziecka jest właściwa higiena okolicy pieluszkowej, czyli bezwzględne unikanie wilgoci, częsta zmiana pieluszek, unikanie preparatów na bazie alkoholu, wietrzenie skóry z PZS. W przypadku nasilonych objawów konieczna jest wizyta u lekarza i zastosowanie przeciwgrzybiczych środków farmakologicznych. Polecane dla Ciebie żel, alergia, podrażnienie, suchość, bez parabenów, bez substancji zapachowych, dla alergików zł emulsja, alergia, suchość, podrażnienie, atopowe zapalenie skóry, dla alergików, bez parabenów zł żel, podrażnienie, suchość, alergia, dla alergików, bez parabenów, bez substancji zapachowych zł olejek, podrażnienie, suchość, rogowacenie, zaczerwienienie, atopowe zapalenie skóry, dla alergików, bez parabenów, bez sztucznych barwników zł Wysypka u niemowlęcia? To mogą być potówki Potówki u niemowlaka są efektem zatrzymywania się potu przy ujściu niedojrzałych jeszcze gruczołów potowych. Najczęściej pojawiają się w czasie upałów, przyczyną może być również przegrzewanie dziecka (nieodpowiednie ubieranie). Mają postać małych pęcherzyków wypełnionych przezroczystym płynem surowiczym, niekiedy skóra wokół nich jest zaczerwieniona. Mimo że ten rodzaj wysypki u niemowlaka nie jest groźny, to nie należy jej lekceważyć, ponieważ może się przekształcić w większe zapalenie lub zmiany ropne. Najłatwiej zapobiegać potówkom poprzez odpowiednie ubieranie dziecka (ubranka z naturalnych, oddychających materiałów, nie za ciasne), unikanie przegrzewania oraz odpowiednią pielęgnację – częste kąpiele, zasypki na skórę oraz unikanie zbyt dużej ilości tłustych kremów, które zapychają gruczoły potowe. Atopowe zapalenie skóry (AZS) Zaczyna się często niewinnie – drobnymi czerwonymi plamami na zgięciach łokci, za uszami oraz na policzkach, które po jakimś czasie przechodzą w wysypkę. Na początku rodzice mogą pomylić AZS z potówkami, alergią czy trądzikiem. Jeśli jednak objawy nie ustępują, konieczna jest wizyta u dermatologa dziecięcego – atopowe zapalenie skóry jest bowiem jedną z najbardziej dokuczliwych chorób. Skóra swędzi, jest sucha i wrażliwa na czynniki zewnętrzne, może się łuszczyć, a nawet pękać. AZS nie ma jednej przyczyny – jedną z głównych są czynniki genetyczne, ale wysypkę u niemowlaka związaną z AZS mogą też powodować produkty z codziennej diety dziecka, a także stres. Atopowa skóra wymaga specjalnej pielęgnacji – codziennej, niezbyt długiej kąpieli oraz używania specjalnych, hipoalergicznych preparatów myjących i pielęgnujących na bazie emolientów. Skóra dziecka z AZS powinna być chroniona przed zimnem, mrozem, słońcem i wiatrem. Pokrzywka – częsta przyczyna wysypki u niemowlaka Pokrzywka u niemowlaka to przemijająca, swędząca wysypka, która zazwyczaj pojawia się szybko, a następnie znika. Skóra wygląda jak poparzona pokrzywą – z czerwonymi bąblami różnej wielkości. Przyczynami pokrzywki mogą być alergie pokarmowe (np. na jaja czy krowie mleko), alergia na leki, zakażenia wirusowe lub alergie kontaktowe (na pył, kurz, sierść zwierzęcą czy trawy). Najczęściej występuje na rękach, buzi i brzuchu, ale może pojawiać się na całym ciele. Zakaźna choroba wirusowa lub bakteryjna Różyczka, odra czy ospa to choroby wieku dziecięcego, w przebiegu których pojawia się wysypka. Różyczkę charakteryzują drobne bladoróżowe krostki, które pojawiają się najpierw za uszami, a później na tułowiu. Dziecko ma również niewysoką gorączkę oraz powiększone węzły chłonne. Wysypka u niemowlaka przy tej chorobie zazwyczaj znika sama po 3-4 dniach. Odra jest wirusową chorobą zapalną, na którą narażone są niemowlęta od 6. do 12. miesiąca życia (wcześniej chronią je przeciwciała matki, od 13. miesiąca dzieci są szczepione). Ma postać gruboplamistej wysypki w kolorze ciemnoróżowym, która pojawia się na początku za uszami, na twarzy i szyi, a później schodzi na tułów. Chorobie towarzyszy wysoka gorączka z zapaleniem błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek oczu. Leczenie jest tylko objawowe i polega na obniżaniu gorączki i nawadnianiu dziecka. Ospa to zakaźna choroba wirusowa. Wysypka pojawia się najpierw na głowie, a później na całym ciele. Wygląda jak niesymetryczne plamki, które później przekształcają się w pęcherzyki z płynem, a z czasem zmieniają się w brunatne strupki i odpadają. Przy ospie dziecko gorączkuje, a wysypka mocno swędzi. Rumień nagły – jedna z przyczyn wysypki Rumień nagły, zwany także gorączką trzydniową, to najczęstsza przyczyna infekcji u niemowląt. Wysypka na ciele dziecka pojawia się po 3-4 dniach wysokiej gorączki i ma postać bladoróżowych drobnych plamek, które znikają po kilku dniach. – „Gorączce rzadko towarzyszą wykwity w gardle, kaszel i powiększone węzły chłonne. Chorobę leczy się objawowo – obniżając gorączkę. Dziecku, które może stracić apetyt, powinniśmy zaoferować dietę lekkostrawną i podawać dużo napojów. Najgroźniejszym objawem mogą być drgawki przy bardzo wysokiej gorączce. Są niebezpieczne dla układu nerwowego dziecka. Należy wtedy skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednią dawkę leków przeciwgorączkowych i przeciwdrgawkowych” – mówi dr Krystyna Piasecka, pediatra, specjalista chorób płuc dzieci. Źródła: A. Kaszuba, M. Kuchciak-Brancewicz, Atopowe zapalenie skóry i pokrzywka. A. Kaszuba, M. Kuchciak-Brancewicz, Ilustrowana dermatologia dziecięca. Podstawowe problemy kliniczne w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2013. A. Wilmont, A. Doboszyńska, Pieluszkowe zapalenie skóry u dzieci. Pediatria i Medycyna Rodzinna Vol. 8, 3/2012, s. 272-274. Berg, Etiologic factors in diaper dermatitis: a model for development of improved diapers, online: Twoje sugestie Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym. Zgłoś uwagi Polecane artykuły SIDS – syndrom nagłej śmierci noworodków Śmierć łóżeczkowa oznacza nagłą śmierć na pozór zdrowego dziecka poniżej 1. roku życia podczas snu. Przyczyna zgonu maluszka nie zostaje jednoznacznie ustalona, lecz znane są czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia SIDS. W jaki sposób można zapobiec nagłej śmierci łóżeczkowej? Ochrona dziecka przed upałem – o czym warto pamiętać? Odwodnienie, potówki, poparzenia słoneczne czy udar cieplny – to konsekwencje złej ochrony dziecka w czasie upału. Co robić, aby do nich nie dopuścić? Dowiedz się więcej, jak możesz skutecznie ochronić dziecko przed upałem. Ukąszenia owadów u dzieci – objawy i pierwsza pomoc. Co stosować na ugryzione miejsca? Ukąszenia owadów, zwłaszcza w sezonie letnim, przysparzają sporo problemów, gdyż mogą wywoływać silny świąd, obrzęk w miejscu ukłucia lub nawet prowadzić do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego u osób uczulonych na jad insektów. Jak postępować w przypadku ukąszeń owadów u dzieci? Sapka niemowlęca – czym jest? Co robić, gdy się pojawi? Sapka powstaje na skutek niedrożności nosa noworodka lub niemowlęcia i objawia się utrudnionym oddechem i męczliwością podczas karmienia. Czy jest groźna? Co robić, gdy u małego dziecka wystąpi sapka? Kiedy należy udać się do lekarza? Podpowiadamy. Zapalenie spojówek u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie Zapalenie spojówek u dzieci może mieć kilka przyczyn. Przeważnie ma ono podłoże bakteryjne, rzadziej wirusowe, dość często występuje także alergiczne zapalenie spojówek. Objawy, które się wówczas pojawiają to przede wszystkim świąd oczu, przekrwienie spojówek, obrzęk powiek oraz śluzowa lub ropna wydzielina sklejająca rzęsy. Leczenie zapalenia spojówek u pacjentów pediatrycznych jest uzależnione od czynnika, który go wywołał i może trwać od 5 dni do nawet kilku tygodni. Zaburzenia łaknienia u dzieci – co robić, gdy dziecko jest niejadkiem? Zaburzenia łaknienia u dzieci, objawiające się obniżonym apetytem lub wybiórczością pokarmową, mogą mieć rozmaite przyczyny. Mogą być stanem fizjologicznym, niewymagającym leczenia (często dotyczy to dzieci w wieku od 1 do 5 lat), lecz mogą również być objawem choroby (np. schorzeń układu pokarmowego, oddechowego, nerwowego). Problemy z apetytem nierzadko towarzyszą dzieciom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, mogą mieć także podłoże emocjonalne. Zaburzenia łaknienia często wymagają wielospecjalistycznego podejścia – współpracy pediatry, lekarzy specjalistów, logopedy, psychologa. Siatki centylowe – czym są? Jak interpretować wyniki? Siatki centylowe są normami rozwoju dziecka i służą do oceny ich prawidłowego wzrastania. Regularne pomiary oraz nanoszenie danych na siatki centylowe zgodne z płcią i wiekiem dziecka pozwalają wykryć nieprawidłowości w rozwoju dziecka i odpowiednio wcześnie wdrożyć diagnostykę i leczenie choroby podstawowej np. niedoboru hormonu wzrostu. Syndrom zapomnianego dziecka – czy można mu zapobiec? Przypadki pozostawienia dziecka w zamkniętym samochodzie zdarzają się i zdarzyć się mogą każdemu rodzicowi lub opiekunowi – wniosek ten, choć niewiarygodny, jest jednak prawdziwy. Wyniki badań pokazują bowiem, że tak działa ludzki mózg – w pewnych okolicznościach można zapomnieć nawet o dziecku będącym z nami w samochodzie. „Zapomnieć” wskazuje, że jest to problem pamięci, a nie wynik zaniedbania, o który tak często podejrzewani są rodzice lub opiekunowie. Wysypka na ciele niemowlaka zdarza się dość często i nie musi ona wzbudzać niepokoju u rodziców, jednak nie można także całkowicie bagatelizować takich oznak. Warto też dodać, że taka wysypka u niemowlaka może oznaczać również alergię pokarmową. Jakie są przyczyny powstania wysypki na ciele u niemowlaka? U niemowlaków często powstają tak zwane potówki, czyli drobne krostki wypełnione płynem surowiczym. Są one wywoływane tym, że pot zamyka się w ujściach niedojrzałych gruczołów potowych. Najczęściej pojawiają się one w pachwinach. Może pojawić się również trądzik niemowlęcy, który najbardziej jest widoczny na brodzie i czole oraz policzkach. Taki trądzik pojawiać się może, gdy rozwija się stan zapalny w jeszcze niewykształconych gruczołach łojowych. Bardzo powszechnym zjawiskiem jest również wysypka, która powstała na skutek tego, że pieluszki są źle dobrane do skóry dziecka. Wystarczy wówczas wymienić pieluchy na inne i wysypka powinna zniknąć. Kiedy należy udać się do lekarza? Do lekarza należy wybrać się wtedy, kiedy u dziecka pojawi się oprócz wysypki również gorączka. Może też dziecko odczuwać ból gardła i brzucha, co może u tak małego dziecka objawiać się ciągłym płaczem. Częstym objawem jest także katar oraz powiększone węzły chłonne. Dobrze jest wówczas nie zwlekać z wizytą i udać się jak najszybciej do lekarza, który pomoże pozbyć się wysypki, jak i objawów towarzyszących. Należy pamiętać, by u niemowlaka nie podawać żadnych leków bez konsultacji z lekarzem. Jak pielęgnować skórę dziecka, kiedy pojawi się wysypka? Najczęściej lekarz podaje różnego rodzaju kremy, którymi smaruje się delikatną skórę dziecka. Dzięki takim kremom można pozbyć się wysypki. W cięższych przypadkach, kiedy dochodzą jeszcze dodatkowe objawy, to lekarz może zlecić również antybiotyk, który przeważnie podawany jest doustnie w formie płynu. Jak szybko znika wysypka u dziecka? Wszystko zależy od tego, z jakiego powodu powstała. Jeśli jest to wysypka powstała na skutek potu czy alergii na pieluszki, to znika ona zazwyczaj po kilku dniach. Natomiast jeśli wysypce towarzyszą jeszcze inne objawy, to może ona trwać nieco dłużej. Jeśli jednak zostaną odpowiednio dobrane leki i dziecko jest pod stałą konsultacją lekarską, to krostki z ciała dziecka również po czasie znikną. Czy można samemu wyleczyć wysypkę u niemowlaka? Dobrze jest każdą powstałą wysypkę u niemowlaka skonsultować z lekarzem. Wówczas będzie pewność, że wszystkie podjęte kroki są bezpieczne dla dziecka. Sam rodzic może błędnie ocenić sytuację i wysypka może się pogorszyć. Dlatego też lepiej jest umówić się do lekarza, który oceni odpowiednio stan zdrowia dziecka i zaleci odpowiednie i przede wszystkim bezpieczne leczenie. Wysypka, która pojawia się u niemowlaka, to nie zawsze musi oznaczać coś złego, jednak nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Wtedy każdy rodzic będzie miał pewność, że wszystkie leki czy też kremy, które są podawane, nie zrobią żadnej krzywdy niemowlakowi. Skóra niemowlęcia różni się od skóry osoby dorosłej. Skóra malucha jest delikatna, miękka, mniej sprężysta, wrażliwa i jeszcze nie w pełni rozwinięta. Jej bariery ochronne wzmacniają się wraz ze wzrastaniem dziecka. Na stan skóry niemowlęcia ma wpływ wiele czynników, jak np. dieta maluszka, jakość ubranek i pieluch, środki pielęgnacyjne, proszki i płyny do prania, a także promieniowanie UV, wilgotność powietrza i temperatura otoczenia. Okres niemowlęcy, to pierwszy rok życia dziecka. Wyróżniamy w nim jeszcze okres noworodkowy – czyli pierwszy miesiąc życia dziecka. Zarówno okres noworodkowy, jak i niemowlęcy, to czas, w którym młody organizm adaptuje się do nowych warunków, poza łonem mamy. Przystosować musi się także skóra, która jest około 2 razy cieńsza od skóry dorosłego... Kształtują się wówczas jej funkcje. W okresie noworodkowym i niemowlęcym, charakterystyczne jest występowanie różnych zmian skórnych, które z czasem same znikają i nie mają wpływu na stan zdrowia dziecka. Młodych rodziców przyprawiają o zmartwienia, a są zupełnie niegroźne lub wymagają jedynie obserwacji. Do takich zmian należą: „uszczypnięcia bociana” / plamy łososiowe – to czerwone plamy na skórze czoła, brzegów górnych powiek, na górnej wardze i okolicach karku, powstałe w wyniku miejscowego rozszerzenia się naczyń krwionośnych prosaki – są to przerośnięte gruczoły łojowe, występują w postaci delikatnych biało-żółtych plamek lub grudek zlokalizowanych na czole, nosie i policzkach; nie wolno ich wyciskać ani złuszczać, gdyż znikną samoistnie w ciągu 2-4 tygodni – czyli w czasie dojrzewania gruczołów łojowych. perły Epsteina – są to torbiele naskórka, występujące jako skupienie pojedynczych białych plamek w jamie ustnej, na połączeniu podniebienia miękkiego i twardego, rzadziej na granicy z zębodołu i napletku prącia, także ustępują samoistnie naczyniaki włośniczkowe – są to żywo-czerwone małe grudki, występujące na dowolnych częściach ciała (głównie klatka piersiowa, plecy i twarz), są obecne nawet od pierwszych chwil życia, ustępują samoistnie; gdy się powiększają lub utrudniają funkcjonowanie, wówczas rozważa się ich leczenie chirurgiczne plamy mongolskie – są to ciemno-niebieskie, płaskie plamy, podobne do siniaków, ujawniające się na skórze dolnych partii pleców, pośladkach, a także na zewnętrznych powierzchniach dłoni i stóp u dzieci o śniadej cerze, ustępują samoistnie około piątego roku życia toksyczny rumień noworodkowy = trądzik noworodkowy = pokrzywka noworodkowa – to pojawiające się około 2-3 dni po porodzie rumienie i zaczerwienienia na ciele dziecka, głównie na tułowiu, w których obrębie mogą tworzyć się małe, białawe krosty o wielkości łebka od szpilki; plamy ustępują samoistnie po około tygodniu, jednak mogą nawracać i pojawiać się w innym miejscu – wówczas warto skonsultować to z lekarzem. Istnieje jednak wiele patologii skóry w wieku niemowlęcym i noworodkowym. Nastręczają mnóstwa problemów leczniczych i pielęgnacyjnych. Niektóre pojawiają się zdecydowanie rzadko, a inne są bardziej popularne. Przykładem może być potówka, odparzenie, wyprysk atopowy lub pokrzywka, które coraz częściej spotykamy u maluchów. Pewne z nich powstają na skutek zaniedbań pielęgnacyjnych, a inne zaś z niewyjaśnionych przyczyn. Oto one: Potówki u niemowląt Potówka to zmiana skórna powstająca na skutek zwiększenia wydzielania potu i utrudnionego jego odpływu, np. z powodu przegrzania, złego doboru ubranek i pieluch; mają postać wodo-jasnych, drobnych pęcherzyków, na niezmienionej zapalnie skórze głowy, szyi, pleców, wokół uszu; pęcherzyki mogą pękać oraz nadkażać się bakteriami i grzybami; przy nieprawidłowej pielęgnacji skóry dziecka, np. używaniu oliwki u dzieci z nadpotliwoscią i otyłych, może pojawić się potówka czerwona – czerwona grudka z pęcherzykiem, swędząca lub piekąca, na prawidłowo zabarwionej skórze lub zmienionej zapalnie; powstają tam gdzie stykają się dwie powierzchnie skóry, czyli np. fałdki skórne, doły podkolanowe itp., one także mogą się infekować, głównie gronkowcami i występować jako potówka krostowa. Potówkę leczymy właściwą pielęgnacją, używając delikatnych mydeł dla dzieci, rezygnując z oliwki i stosując obojętne pudry płynne. Gdy pozwalają na to warunki (ciepło!), zmiany te można wietrzyć, pozostawiając dziecko na jakiś czas bez ubranka. Zakażone potówki przeciera się wacikiem nasączonym 70% spirytusem lub stosując przeciwbakteryjne/przeciwgrzybicze maści. Trzeba pamiętać o dokładnym osuszaniu skóry dziecka i dostosowywaniu ubioru do panujących warunków. Ubranka powinny być bawełniane, luźne i przewiewne, prane w delikatnych środkach. Pieluchy najlepiej gdy są wykonane z przepuszczającego powietrze materiału. Zaniedbanie potówki i jej zakażenie, wiedzie do powikłań w postaci ropni i bakteryjnych zapaleń ujść gruczołów potowych. Odparzenia u dzieci Są to zmiany skórne, pojawiające się w okolicach krocza, pachwin i pośladków. Mają postać dobrze odgraniczonych czerwonych i piekących plam. Często towarzyszą im nadkażenia, owrzodzenia i sączenie. Dochodzi do nich na skutek zaniedbań higienicznych, poprzez nieczęste zmiany pieluch, niedokładne osuszanie skóry dziecka, nadmierne pocenie się, ocieranie się fałdów skóry, jak również w wyniku drażniącego działania tworzywa, z którego wykonana jest pielucha. Na wystąpienie odparzeń szczególnie narażone są dzieci o wrażliwej skórze. Dalsze zaniedbanie odparzenia, może skutkować infekcją i wyparzeniem bakteryjnym. Aby zapobiegać odparzeniom, trzeba stosować się do prostych wskazówek. Obejmują one mycie dziecka wodą z dodatkiem mydeł dla noworodków/niemowląt, dokładne spłukiwanie mydlin, staranne osuszanie ciała dziecka, dostosowywanie ubioru do warunków otoczenia oraz wietrzenie zmian odparzeniowych. Trzeba pamiętać o częstych zmianach pieluchy i każdorazowym podmywaniu zanieczyszczonych okolic ciała dziecka. W razie nadkażenia odparzeń stosuje się specjalne okłady, zalecone przez pediatrę. Mogą to być np. okłady wysuszające, z rozcieńczonym fioletem gencjany i specjalne maści. Zaleca się również stosowanie kremów ochronnych, jak np. Tormentiol i Alantan. Pieluszkowe zapalenie skóry Jego przyczyny są podobne do etiologii odparzeń. Głównie dotyczą zbyt oszczędnego zmieniania pieluch i oddziaływania drażniących substancji z potu, kału i moczu, na delikatną skórę dziecka. Ryzyko pieluszkowego zapalenia skóry jest duże w przypadku biegunek, atopowego zapalenia skóry, wyprysku łojotokowego, kontaktowego zapalenia skóry, infekcji drożdżakowych, jak również niedokładnej higieny maluszka, wzmożonej potliwości podczas upałów oraz przegrzewania dziecka. Wykwity skórne w postaci rumienia, przypominające odparzenie, pojawiają się na pośladkach, w okolicach krocza, podbrzusza i górnej części ud. Zmiany nie obejmują zagięć skórnych. Cięższe postacie pieluszkowego zapalenia skóry, charakteryzują się występowaniem nadżerek i owrzodzeń. Skóra może się nadkażać, np. grzybami, wtedy na zarumienionych powłokach widoczne są grudki, pęcherzyki lub krostki (czyli tzw. wykwity satelitarne). Leczenie pieluszkowego zapalenia skóry opiera się na rzetelnej toalecie niemowlęcia, wietrzeniu zmian łagodnych, stosowaniu emolientów, częstej zmianie pieluszek i dwu- trzy- krotnym podmywaniu dziecka podczas upałów i każdorazowo w przypadku zabrudzenia. Bardzo ważne jest dokładne osuszanie okolic pośladków, ud i krocza malucha. W razie infekcji i ostrzejszych postaci pieluszkowego zapalenia skóry, stosuje się miejscowo maści ze sterydami, przeciwbakteryjne lub przeciwgrzybicze. Niekiedy bywa konieczne wdrożenie antybiotyku działającego ogólnie, np. drogą dożylną. Łojotokowe zapalenie skóry Przyczyna powstawania łojotokowego zapalenia skóry u niemowląt, nie została poznana. Zmiany skórne pojawiają się w dwóch pierwszych miesiącach życia. Objawia się występowaniem rumieniowego, łuszczącego się wykwitu, na owłosionej skórze głowy. Później złuszczające się masy, tworzą gęstą i lepką powłokę, która przylega do głowy. Potocznie nazywa się ją ciemieniuchą. Łuszcząca się wysypka, może rozprzestrzeniać się na dalsze partie ciała – twarz, szyję, pachy, zgięcia łokciowe, pachwiny i okolice krocza. Nie swędzi, ale jej zaistnienie może zwiastować wystąpienie atopowego zapalenia skóry, w późniejszych latach życia. Ciemieniuchy nie można złuszczać mechanicznie. Zaleca się stosowanie specjalnych maści, rozmiękczających jej masy. Zawierają one niskie stężenia siarki lub kwasu salicylowego. Nakłada się je codziennie, na kilka godzin, a następnie spłukuje. Można również nacierać główkę oliwką i delikatnie ją „czesać” specjalną szczoteczką z włosiem. Zmiany, które się rozprzestrzeniły, łagodzone są maścią ze sterydem, ewentualnie w połączeniu z maścią przeciwbakteryjną lub przeciwgrzybiczą. Atopowe zapalenie skóry u niemowląt Wyprysk atopowy pojawia się najczęściej około pierwszego roku życia. Występuje pod postacią swędzącej wysypki, zmuszający dziecko do drapania. Maluch jest drażliwy i płaczliwy, z powodu dokuczliwego świądu. Rozdrapane zmiany mają postać rumienia z sączącym się płynem, pokrytego strupem. Skóra dziecka jest sucha, a wysypka lokuje się na twarzy i tułowiu malucha. Później, u chorych dzieci może rozwinąć się katar sienny lub astma, a rozdrapane zmiany ulegc zliszajowaceniu, czyli powstaniu ciemniejszych, bruzdowatych zgrubień. W leczeniu atopowego zapalenia skóry stosuje się eliminację alergenów, nawilżające emolienty, maści ze sterydami, opatrunki zapobiegające drapaniu zmian i przyspieszające gojenie, ewentualne antybiotykoterapię oraz leczenie farmakologiczne alergii. Więcej o AZS, znajdziesz w artykule Zespół atopowego zapalenia skóry Pokrzywka To wysypka o charakterze podrażnienia, swędząca, w której można zauważyć bąble o różowym lub porcelanowo-białym kolorze, bądź grudki i pęcherzyki. Gdy pokrzywka obejmuje głębsze warstwy skóry, wówczas może dojść do obrzęku warg i okolic oczu. Zazwyczaj jest to późna reakcja uczuleniowa na określony alergen (mleko krowie, orzeszki ziemne, ryby, leki, pomidory, truskawki, jaja, sery), wirusy, ukąszenia pcheł, roztoczy itp. Wysypka może też pojawić się w odpowiedzi na zimno i ciepło oraz tarcie i nacisk. Drapanie może sprzyjać nadkażeniu wysypki bakteriami lub grzybami. W leczeniu stosuje się leki odczulające i sterydy, w zależności od jej nasilenia, a także eliminację alergenu, np. wykluczenie danego produktu z diety. Gdy pokrzywka jest nadkażona, wówczas pomocne jest smarowanie zmian maściami przeciwbakteryjnymi lub przeciwgrzybiczymi. Czasem okazuje się pomocne owinięcie zmian opatrunkiem, po to aby zapobiec ich drapaniu przez dziecko. Trzeba też pamiętać o obcinaniu paznokci dziecku. Pokrzywka alergiczna zazwyczaj zanika po około tygodniu. Warto pamiętać, że wysypka może towarzyszyć również chorobom zakaźnym, odrze, ospie wietrznej czy szkarlatynie. W przypadku podejrzenia choroby, należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem. Znamiona barwnikowe Znamiona barwnikowe, znane nam wszystkim doskonale pod potoczą nazwą „pieprzyki”, dotyczą niewielkiej grupy noworodków i niemowląt. Na ogół nie mają one dużych rozmiarów. Niekiedy jednak znamiona obejmują rozległe obszary skóry, przybierając zdumiewające rozmiary, których średnica przekracza 9 centymetrów. Zmiany te są obciążone kilkuprocentowym ryzykiem rozwinięcia się czerniaka w dalszych etapach życia. Bardzo rzadko dochodzi do ujawnienia się czerniaka złośliwego u dzieci. Może mieć to miejsce w przypadku znamion olbrzymich, obejmujących np. całe plecy, część pleców i pośladki, a choroba rozwija przed okresem dojrzewania. Gdy dziecko ma dużo znamionek, bądź jego rozmiary są zadziwiająco duże, wówczas konieczna jest wizyta u lekarza. Następne kroki to konsultacja dermatologiczna, chirurgiczna i onkologiczna. Pewne znamiona się usuwa za pomocą skalpela i oddaje do badań histopatologicznych. Jeśli maluch ma dużo znamion i jasną karnację, wówczas zanim zdecydujemy się na spacer, warto go zabezpieczyć przed szkodliwym promieniowaniem UV. Dostępne są kremy z wysokimi filtrami dla niemowląt, których aplikację powtarzamy co kilka godzin. Głowę dziecka warto okryć bawełnianą czapeczką. Naczyniak jamisty Jest to patologia naczyniowa, ujawniająca się około pierwszego miesiąca życia dziecka, częściej u dzieci wcześniej urodzonych. Z czasem zwiększa on swoje rozmiary, by później się znowu zmniejszyć lub zniknąć. Jest to guzek, o kolorze fioletowym lub różowawym, na którym widać sieć naczynek krwionośnych. Jego powierzchnia może się błyszczeć. Nie podejmuje się leczenia, wówczas, gdy naczyniak nie przeszkadza przy oddychaniu, odżywianiu, czy otwieraniu oczu. Naczyniaki takie są ostrzykiwane lekami, co ma powodować ich destrukcję. Powikłaniem naczyniaka jamistego mogą być owrzodzenia lub krwotok. Duże zmiany naczyniakowe, mogą przyczyniać się do zmniejszenia się płytek krwi u dziecka, wówczas wdraża się odpowiednie leczenie. Znamię naczyniowe płaskie Inaczej zwane „znamieniem czerwonego wina”, zauważa się już u noworodków. Wraz z wiekiem, obserwuje się powiększanie znamienia. Jego przyczyną są malformacje, czyli wady wrodzone, drobnych naczyń krwionośnych skóry. Gdy znamię czerwonego wina rzutuje się na przebieg nerwu trójdzielnego, wówczas istnieje przypuszczenie, że towarzyszy patologicznym zmianom w naczyniach mózgowych, z kolei gdy zmiany umiejscawiają się na kończynach – wtedy mogą współistnieć zmiany kostne, np. w postaci ich pogrubienia. Znamię naczyniowe płaskie może być leczone za pomocą laseroterapii. Bielactwo – albinizm To choroba polegająca na zaburzeniach związanych z rozmieszczeniem melaniny (pigmentu) w skórze i oczach. Albinizm może ujawniać się w oczach, jako brak barwnika w tęczówce (prześwitujące przez nią naczynia krwionośne, nadają jej czerwoną barwę), siatkówce, powiekach i brwiach, co upośledza widzenie. Problemy oczne i światłowstręt, wymuszają u dziecka marszczenie brwi. Skóra dziecka po urodzeniu jest jasno-różowa, później blada i podatna na oparzenia słoneczne. Włosy dziecka także są jasno ubarwione. Problemy oczne można leczyć stosowaniem barwionych soczewek kontaktowych, już od wieku niemowlęcego. Trzeba wykazać także szczególną dbałość o skórę. Przy wyjściu na zewnątrz, smarujemy ją kremem z wysokim filtrem i powtarzamy jego aplikację. Na głowę zakładamy dziecku czapeczkę z daszkiem i okrywamy ciało. Maluch nie powinien długo przebywać na słońcu. Liszajec pęcherzowy To poważna postać liszajca, która ujawnia się przede wszystkim u noworodków. Należy do rzadkich schorzeń, wywoływanych głównie przez gronkowca złocistego. Liszajec to jedno z bardzo zaraźliwych zakażeń skórnych, objawiające się czerwonymi plamkami, przekształcającymi się w pęcherzyki. Gdy pęcherzyki pękają, zaczyna się z nich sączyć płyn, którego zasychanie powoduje tworzenie się rozległych strupów, o miodowej barwie. Pęcherze lokują się głównie na twarzy, szyi i rękach. Zazwyczaj liszajec pęcherzowy towarzyszy atopowemu zapaleniu skóry. W leczeniu wykorzystuje się antybiotyki działające miejscowo, a w cięższych przypadkach także działające ogólnie. Istotne jest również wykonanie wymazu z nosa, w celu wykrycia nosicielstwa gronkowca złocistego, bytującego w tylnych nozdrzach, gdyż może mieć to duży wpływ na zakażanie pęcherzy. Nosicielami jest duża część naszego społeczeństwa. Można je leczyć antybiotykoterapią ogólną i miejscową (maści do nosa). Pęcherzowe oddzielanie naskórka To bardzo rzadko występująca choroba genetyczna, w której przebiegu charakterystyczne jest występowanie pęcherzy na skórze i błonach śluzowych (owrzodzenia, zwężenie przełyku). Pęcherze pojawiają się same lub na skutekiewielkiego urazu. Rany powstałe w ten sposób mogą ulec zakażeniu. Choroba miewa ciężki przebieg, w którym ma miejsce zrastanie się palców i powstawanie przykurczów (jako wynik ciągłego powstawania ran i ich gojenia – podobnie jak w oparzeniach). Pęcherzowe oddzielanie naskórka o takim przebiegu może prowadzić do zgonu dziecka. Leczenie opiera się na zapobieganiu powstawania nowych ran, co jest szalenie trudne. Istotna jest także profilaktyka zakażeń skóry, jak również leczenie już zaistniałych. Nie można pozwolić doprowadzić do niedożywienia chorego dziecka. Zespół terapeutyczny powinien być tworzony przez dermatologa dziecięcego, pediatrę, chirurga plastyka, pielęgniarkę i dietetyka. Zespół dziecka kolodionowego To kolejna rzadka choroba, której znakiem rozpoznawczym jest zmiana skórna w postaci „rybiej łuski”, czyli suchej, łuszczącej się skóry. U noworodka obserwuje się napięty, błyszczący naskórek, który porównuje się do błony kolodionowej, pergaminu lub wylanego na skórę i zaschniętego białka jaja kurzego. W leczeniu stosuje się emolienty, czyli środki zmiękczające i nawilżające skórę. Patologiczny naskórek pęka i oddziela się po kilku tygodniach, pozostawiając normalną skórę lub skórę o fakturze „rybiej łuski”. Opracowano na podstawie: T., Clayden G, Malinowski A. (red. wyd. I polskiego), Pediatria, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2009 J., Problemy zdrowotne noworodków i niemowląt w praktyce lekarza rodzinnego,

uczulenie na czole u niemowlaka